Gradovi Švajcarske: Umeće dobrog življenja

17:09

Za predstojeće uskršnje i prvomajske praznike od srca predlažemo šestodnevno putovanje po gradovima Švajcarske, koje vodi do šest odredišta u ovoj alpskoj zemlji poznatoj po kvalitetnim satovima, najboljoj čokoladi, naravno i po velikim bankama. Oni koji otputuju biće u prilici da vide zašto su Cirih i Ženeva najbolji gradovi za život na planeti, zašto je centar Berna najveći zatvoreni šoping-prostor u Evropi, sa čime Lucern konkuriše za najturističku atrakciju na starom kontinentu...

Domaće agencije ne nude tako često aranžmane za Švajcarsku. Kada ih i ima, uglavnom je reč o putovanjima u poznata alpska skijališta. Za promenu, u katalozima smo pronašli šestodnevno putovanje koje vodi do pet poznatih gradova Švajcarske. Aranžman zakazan za uskršnje, odnosno prvomajske praznike vodi u zemlju koja nije ratovala 170 godina, u kojoj su prvi i drugi najbolji grad za život na celoj planeti (Cirih i Ženeva - oba u programu). Osim njih, putnici će videti Lucrn, Bern, Lozanu i letovalište Montre.

Cirih
Prema istraživanjima za prošlu i pretprošlu godinu, Cirih važi za grad koji globalno nudi najkavlitetnije uslove za život. On je ekonomski, finansijsijski i kulturni centar Švajcarske. Sa 376.000 stanovnika u centralnoj zoni, te sa više od milion žitelja u široj okolini Cirih je najveći grad u alpskoj državi. Zanimljivo je da skoro jedna trećina njih nisu državljani Švajcarske. Među takvima je najviše Nemaca, zatim Albanaca (pretežno sa Kosova), Italijana, te pripadnika južnoslavenskih naroda.

Grad se smestio na severozapadu Ciriškog jezera, na mestu gde iz njega polazi reka Limat. Samo što je krenula na svoj 35 kilometara dug tok, vodi Limata se pridružuje ona iz reke Šil i to u samom centru grada. Iznad korita Šila, neposredno pre ušća, podignuta je grandiozna glavna železnička stanica, a uzvodno korito je poslužilo i za trasu autoputa koji je podignut na stubove. Osim ove dve reke, strogi centar oivičava kanal Šanzengraben, koji povezuje Ciriško jezero i Šil. Dakle, centar grada je ostrvo.

Preko puta glavne železničke stanice nalazi se Nacionalni muzej Švajcarske koji zbog bogate kolekcije važi za jedan od najzačajnijih u Evropi. Iza muzeja je izuzetno sređen park Platcšpic koji se proteže do „špica” na kome se sreću Šil i Limat. Sa druge strane železničke stranice kreće Banhofštrase, glavna šoping ulica. Zbog mnoštva ekskluzivnih butika važi za najskuplju na svetu. Banhofštrase prolazi preko Paradeplaca, gde su sedišta najznačajnijih švajcarskih banaka, a završava se na Burkliplacu, kraj obale Ciriškog jezera.

Sa jedne strane ovog trga je kanal Šanzengraben, a sa druge početak reke Limat. Posle šopinga, ili barem razgledanja izloga u Banhofštraseu, sa Burkliplaca šetnjom može da se krene u razgledanje najznačajnijih znamenitosti grada. Ulicom koja vodi uz sam Limat najpre se stiže do ostrvceta na kome je zanimljiv restoran, sledi staro „Žensko kupatilo”. Nekoliko stotina metara dalje je istinsko srce grada Munsterhof i istoimeni most. Tu je Fraumunster, jedna od tri najznačajnije crkve u gradu. Preko mosta je katedrala Grosmunster sa dva tornja.

Nedaleko od Fraumunstera je i treća velika crkva, posvećena svetom Petru, a iznad nje, na uzvišenju Lindenhof, su ostaci rimske i srednjovekovne tvrđave. Odatle se pruža lep pogled na centar grada. Ispod je Veinplac i neobični most Rathausbrke koji je, zapravo, jedna velika ploča iznad reke. Pošto su u ovom delu zgrade na samoj obali Limata, kraj vode se ide kroz hodnik sa lukovima. Šetnjom pored obale ili kroz vijugave uličice starog grada, stiže se nazad do glavne železničke stanice. Ipak, bolje je preći preko nekog od mostova.

Na suprotnoj obali, sem Grosmunstera, obavezno treba posetiti muzej i galeriju Kunsthaus. Preko puta nje je „Ciriška kuća igre”, jedno od najznačajnijih pozorišta nemačkog govornog područja. Nešto dalje, blizu obale jezera je zgrada Ciriške opere... Severoistočno od grada je Zoološki park u kome je glavna atrakcija velika hala „Masoala” sa ekosistemom iz istoimenog dela Madagaskara. Na pola puta do aerodroma je Oerlikon sa zdanjima moderne arhitekture, a nešto zapadnije i univerzitetski kampus u kome niče „Naučni grad”.

Lucern
Nekoliko desetina kilometara jugozapadno od Ciriha nalazi se Lucrn. Nije naročito velik, u njemu živi oko 57.000 stanovnika, a gravitira mu još oko 150.000 žitelja okolnih mesta. Grad se smestio na severozapadnoj obali istoimenog jezera, odnosno sa obe strane reke Rojs. Ona je duga je 158 kilometara, izvire u planinama jugoistočno od jezera, „gubi” se u njemu, a u Lucernu ponovo dobija obale odakle nastavlja nastvlja do reke Ar koja se uliva u Rajnu.

Glavna gradska atrakcija se nalazi baš na Rojsu. To su 204 metra dug drveni most Kapelbruk. Most je celom dužinom pokriven crepom, a sa kopnom povezuje Vodenu kulu, koja se nalazi u sred reke. Malo nizvodnije je Mlinski most, još jedan zakrovljeni prelaz preko reke. Na desnoj obali Rojsa se uzdiže Stari grad sa osam dobro očuvanih kula. Još severnije je park, a u njemu je stena sa uklesanom figurom umirućeg lava, u slavu ubijenih pripadnika Švajcarske garde u Parizu, za vreme Revolucije 1792.

U životu Švajcaraca železnica igra važnu ulogu, što se možda najbolje vidi u slučaju Lucerna. Glavna železnička stanica smeštena je u samom centru (nekoliko desetina metara od Kapelbruka). Odmah do stanice je Kongresni centar sa jednom od najpoznatijih koncertnih dvorana u svetu. Od stanice se preko modernog mosta sa četiri kolovozne trake i dalje širokim bulevarom koji ide uz obalu jezera stiže se do glavne gradske katedrale sa dva tornja. Put posle katedrale vodi do Švajcarskog muzeja transporta.

Bern
Ar, najduža reka sa izvorom i ušćem u Švajcarskoj (ukupno 295 kilometara) pravi naročite bravure u okolini Berna. Na jednom od oštrih zavoja smestila se prestonica. Sa 128.000 stanovnika to je četvrti po velični grad, gravitira mu još oko 200.000 žitelja iz okolnih naselja. Njegovo staro i administrativno jezgro sa tri strane (južne, istočne i severne) oivičeno je rekom, pa se ponekad kaže da je Bern poluostrvo. Kako god, ovaj srednjovekovni deo grada je pod zaštitom UNESKO-a.

Sa brojnim pasažima i zasvođenim prolazima, centar Berna je najduža pokrivena šoping-zona u Evropi (ukupno oko šest kilometara). Najveća turistička atrakcija je sat-kula sa pomerajućim figurama. Neizostavno treba videti i gotičku katedralu, te gradsku kuću, objekte koji su izgrađeni u 15. veku. Zdanje federalnog parlamenta podignuto je početkom 20. stoleća, a ispred njega je jedna od najnovijih atrakcija, fontana iz 2004. Malo zapadnije (kod železničke stanice) je crkva Svetog duha, najlepša protestantska građevina u Švajcarskoj.

Na samom „špicu” poluostrva su dva mosta, najstariji u gradu (nekad drveni) je Untertorbruk, a nešto južnije je Nudgenbruk. Preko ovog drugog se stiže do „medveđe klopke”. Reč je o još jednoj atrakciji Berna, čiji zaštitni znak je baš medved. Medvedi žive u prostranoj rupi, a posetioci ih posmatraju bukvalno sa ulice, oslonjeni na zid koji je za životinje nepremostiva prepreka. Nedaleko odatle nalazi se bašta ruža (nekadašnje groblje pretvoreno u park), iz koje se pruža fantastičan pogled na staro gradsko jezgro.

Lozana je glavni grad kantona Vaud, koji je poznat po dobrim vinima. U njoj živi oko 128.000 stanovnika. Grad se smestio na severnom, sunčanom priobalju Ženevskog jezera. Međutim, za razliku od Ciriha, Lucerna ili Ženeve, centar nije na obali. Zapravo, Lozana se deli na gornji (stari) i donji grad gde se nekad nalazilo ribarsko selo. Zbog talastastih brežuljaka koji se spuštaju do jezera, ovaj grad nazivaju švajcarskim San Franciskom. U Lozani je sedište Međunarodnog olimpijskog komiteta i drugih sportskih saveza.

Posetioci Lozane treba vode računa o velikoj visinskoj razlici između pjedinih delova grada. Najznačajnije turističke atrakcije nalaze se u srednjovekovnom gornjem delu. Tamo je impozantna katedrala i srednjovekovni dvorac Sant Maire. Inače, nekada je kroz stari deo Lozane proticala reka Flon, ali je ona davno prekrivena, a njenim koritom se prostire ulica Rue Centrale. Na kraju ove ulice je Trg Evropa, odakle počinje moderna šoping zona (nosi ime po nekadašnjoj reci). Tamo je središte zabavnog i noćnog života.

U donjem delu grada najznačajnije odredište za turiste je Olimpijski muzej. Inače, zanimljivo je da su stanvnici grada u kome je sedište Olimpijskog komiteta, početkom 20. veka na referendumu odbili da se u Lozani održe Zimske olimpijske igre. Blizu muzeja se nalazi čuveni hotel Palas koji je bio utočište za mnoge aristokrate izbegle tokom Prvog svetskog rata. Nešto dalje je dvorac Ouši, te Trg navigacije koji se proteže do same obale Ženevskog jezera. Odatle se prema zapadu proteže šetalište i plaža Vidu.

Posle Ciriha, Ženeva slovi za najbolji grad za život na planeti. Nastanjuje je oko 180.000 stanovnika, ali sa okolinom ona broji 900.000 žitelja, što iz Švajcarske, što iz Francuske. Naime, Ženeva se nalazi u svojevrsnom „džepu” jer je sa tri strane okružena francuskom granicom. Linija razgraničenja na jugoistoku stiže do predgrađa, na severozapadu prolazi tik uz ženevski aerodrom. Pošto je tamo sedište brojnih međunarodnih organizacija, ne čudi podatak da stranci čine 38 odsto populacije.

Ženeva
Grad se smestio na najzapadnijem, odnosno najnjužnijem delu Ženevskog jezera, na mestu gde reka Rona, koja izvire u Alpama, napušta jezero. Nedaleko od centra grada u Ronu se uliva reka Arve. Pošto prva nosi modroplavu jezersku vodu, a druga mutnu vodu sa planina, sa železničkog mosta iznad ušća može se videti zanimljiv „sudar” boja (plavu i sivu deli prava linija na sredini). Inače, uzvodno od ušća Arve na nekoliko mesta pravi upečatljive vodopade i kaskade.

Stari deo grada leži južno od Rone. Jedno od najznačajnijih odredišta je katedrala svetog Pijera, koju je predvodnik protestantske reformacije Džon Kelvin izabrao za sedište svog pokreta. Malo dalje je i Kelvinov koledž, najstarija srednja škola u Ženevi. Katedrala se nalazi na uzvišenju, a sa njene jugozapadne strane, na zidinama starog grada, je Reformatorski zid. Izgrađen je početkom 20. veka povodom obeležavanja 400 godina od Kelvinovog roeđenja. Sadrži više klesanih figura.

Jugoistočno od starog jezgra grada nalazi se ruska pravoslavna crkva sa kraja 19. stoleća. Od nje se nekim od širokih bulevara stiže do gradske luke u kojoj je znamniti vodoskog, instaliran 1886, a koji „baca” vodu 140 metara u visinu. Blizu je i nešto manje pozna atrakcija, „cvetni sat” koji podseća da je Ženeva svetska prestonica kvalitetnih časovnika. Sat od cveća se nalazi pored mosta „Mont Blan” koji preko Rone vodi u severni deo grada.

Na samoj Roni su tri zanimljiva mesta. To je najpre ostrvo Ruso, do kojeg vodi most koji na sred reke pravi krivinu. Ostrvo je dobilo ime po filozofu Žan Žaku Rusou, rođenom u Ženevi. Na njemu je i Rusoov spomenik. Malo dalje je „Cite du temps”, prizemna građevina u sred reke u kojoj je Svoč grupa otvorila izložbeni prostor posvećen merenju vremena. Ona je povezana sa ostrvom Lil koje je, zapravo i ostrvo i most. Dalje se pešačkim mostom koji ide po sred Rone stiže do nekadašnje elektrane koja je pretvorena u dvoranu.

Preko „Mont Blana” se ide prema glavnoj železničkoj stanici, a dalje u deo grada u kome su sedišta brojnih međunarodnih organizacija. Svakako najvažnija je Palata naroda, gde je evropsko sedište Ujedinjenih nacija. U blizini su i razne agencije UN-a, kao što su UNHCR ili Svetska zdravstvena organizacija, kao i brojne međunaordne asocijacije poput Svetske trgovinske organizacije, Međunarodne organizacije rada, Svetske meteorološke organizacije, Međunarodnog crvenog krsta i tako dalje. U ovom delu grada je poznata botanička bašta.

 Putovanje koje smo opisali završava se u letovalištu Montre. Ono se nalazi na istoku Ženevskog jezera. Reč je o malom mestu koje broji oko 22.000 stanovnika. U njemu je kazino koji je postao poznat na celoj planeti po pesmi grupe „Dip parpl”. Pesma „Smoke on the Water” insiprisana je požarom koji je 1971. izazvao naoružani obožavalac Frenka Zape za vreme njegovog nastupa u kazinu. Na obali je i spomenik Frediju Merkuriju iz grupe „Kvin” koja je u Montreu svojevremeno imala studio. Ovaj gradić je domaćin velikog džez-festivala.

 Bankar, april 2008.

Bazel i Lugano

Osim pobrojanih, Švajcarska ima i nekoliko drugih veoma zanimljivih gradova koji nažalost nisu u opisanom aranžmanu. Pre svega mislimo na Bazel, treći po veličini grad u zemlji, koji se smestio na tromeđi, tik uz samu granicu sa Francuskom i sa Nemačkom. U ovom gradu je najsariji univerzitet u Švajcarskoj. Drugi zanimljiv grad je Lugano na jugoistoku zemlje, koji se nalazi na istoimenom jezeru. Nazivaju ga švajcarskim Monte Karlom jer privlači svetski džet-set. Zanimljivo je da se na suprotnoj obali nalazi Šamp di Italia, enklava koja pripada Italiji, a sa svih strana je okružena Švajcarskom.

Share This Story

Tags:

You Might Also Like

0 коментара